Terpenen blijven de aandacht trekken van wietgebruikers, cannabis bedrijven en de media. Er is inmiddels veel onderzoek gedaan om de unieke effecten van verschillende terpenen beter te begrijpen. Toch weten we nog steeds niet wat de impact van terpenen is als het om de algehele effecten van wiet gaat. Blijf lezen voor een uitgebreid overzicht van wat cannabisterpenen precies zijn, en het onderzoek naar hun mogelijke effecten.

Wat zijn terpenen?

De term 'terpeen' omvat een grote groep onverzadigde koolwaterstoffen die doorgaans worden aangetroffen in de etherische oliën van planten. Vrouwelijke wietplanten produceren harsachtige bloemen. Deze zijn bedekt met kleine, haarachtige klieren die we trichomen noemen. Deze trichomen bevatten de hoogste concentratie van de actieve bestanddelen van de plant, zoals cannabinoïden, terpenen en flavonoïden. Terpenen kunnen biologische effecten in het lichaam veroorzaken, maar zijn ook verantwoordelijk voor het unieke aroma van wietplanten.

We kunnen terpenen in twee groepen onderverdelen, afhankelijk van hun chemische structuur:

• Monoterpenen, die 2 isopreen eenheden bevatten

• Sesquiterpenen, die 3 isopreen eenheden bevatten

Welke functie hebben terpenen van nature?

Er wordt veel gespeculeerd over waarom planten terpenen produceren. Zoals ook te zien is bij andere planten, produceren wietplanten hun aroma's waarschijnlijk om insecten zoals kevers, mieren, motten, vlinders en lieveheersbeestjes aan te trekken. Deze insecten kunnen helpen om het pollen van mannelijke planten naar vrouwelijke planten te verspreiden. Daarnaast helpen ze ook tegen veelvoorkomende cannabisplagen (zoals trips, mijt en bladluis). Terpenen trekken mogelijk ook vogels aan die, wanneer vrouwelijke planten zijn uitgebloeid, kunnen helpen bij het verspreiden van zaden om het voortbestaan van de soort te verzekeren. Ten slotte kan het unieke aroma van wiet plantenetende dieren afschrikken.

Word je high van terpenen?

Onderzoek toont aan dat, naast hun natuurlijke functies, terpenen ook een vitale rol spelen in de effecten van wiet wanneer je de plant rookt, eet of anderszins consumeert. Hoewel ze misschien niet op dezelfde manier bedwelmend zijn als THC, suggereren onderzoeken dat terpenen kunnen synergiseren met cannabinoïden om gewijzigde en/of versterkte effecten te produceren. Dit fenomeen staat bekend als het entourage effect. Mogelijk is dit de sleutel om de unieke effecten van de wietplant beter te begrijpen en hoe deze te benutten voor recreatieve, medische en spirituele doeleinden.

Wat zijn de meest voorkomende terpenen in wiet?

Verschillende cannabis strains kunnen enorm verschillende concentraties cannabinoïden of terpenen bevatten. Daarom kunnen soorten in hun aroma, smaak en effecten sterk variëren. Over het algemeen zijn de meest voorkomende terpenen in cannabis limoneen, pineen, myrceen, linalool, bèta-caryofylleen en humuleen.

Hieronder lees je meer over deze terpenen. We bespreken ook hoe ze je ervaring met de wietplant mogelijk beïnvloeden.

Limoneen

Zoals de naam al doet vermoeden, wordt limoneen vaak aangetroffen in citroen en andere citrusvruchten, vooral in de schil. Citrusschillen kunnen tot 95% limoneen bevatten. Limoneen is echter ook aanwezig in dille en karwij en het draagt bij aan het aroma van veel verschillende bomen, waaronder esdoorn, verschillende dennen, sparren en ceders. Limoneen wordt ook vaak gebruikt in voedingsmiddelen, dranken, cosmetica, parfums, schoonmaakproducten en plantaardige producten (insecticiden en herbiciden).

In wiet draagt limoneen vaak bij aan een fris, fruitig citrusaroma. Sommige soorten die veel limoneen bevatten, zijn Super Lemon Haze, Sour Orange en Tangie. Laat altijd een laboratoriumtest doen voor nauwkeurige informatie over de terpenen en andere chemicaliën in een bepaalde strain.

Effecten

Er is veel belangstelling voor limoneen en de mogelijke impact ervan op onze gezondheid. Veel bronnen beweren dat de terpeen interessante therapeutische mogelijkheden biedt. Toch is er meer onderzoek nodig om deze beweringen te valideren en te begrijpen hoe limoneen op het lichaam werkt. Enkele doeleinden waarvoor limoneen is bestudeerd, zijn onder meer:

• Stressvermindering en verbetering van de stemming: onderzoek toont aan dat het inhaleren van de damp van citroenolie geassocieerd is met minder stress bij muizen. Het zou de dopamine- en serotoninecircuits in de hersenen beïnvloeden.

• Antimicrobiële effecten: limoneen wordt, samen met andere etherische oliën, veel gebruikt bij de bereiding van voedsel als natuurlijk conserveermiddel. In het bijzonder is aangetoond dat limoneen brede antimicrobiële eigenschappen heeft.

• Ontsteking: in dierstudies is onderzocht of limoneen in verschillende scenario's tekenen van ontsteking kan verminderen.

• Antitumoreffecten: zowel dierlijke als klinische studies hebben geprobeerd vast te stellen of limoneen de groei en verspreiding van tumoren beïnvloedt.

Pineen

Pineen is de meest voorkomende terpeen in de natuurlijke wereld. Het bestaat in de vorm van twee enigszins verschillende chemische structuren: alfa-pineen en bèta-pineen. Alfa-pineen komt het meest voor in wiet, evenals in veel andere essentiële oliën. Het is ook een van de belangrijkste ingrediënten van terpentijn.

Pineen heeft, zoals de naam al doet vermoeden, een houtachtig, aards en fris dennenachtig aroma. Naar verluidt, draagt het bij aan de unieke geur van sparren en dennenbomen. Het komt overigens ook voor in verse kruiden, zoals rozemarijn, basilicum en dille. Pineen is zelfs aanwezig in de schil van sommige citrusvruchten, vooral in citroen en sinaasappel. Cannabis strains die (op basis van hun aroma) mogelijk veel pineen bevatten, zijn onder andere Blue Dream en Northern Lights.

Effecten

Pineen is ook geliefd vanwege de potentiële gezondheidsvoordelen. Tot nu toe suggereert onderzoek het volgende:

• Ondersteunt de gezondheid van de hersenen: voorlopige studies suggereren dat pineen mogelijk neuroprotectieve effecten heeft. Dierstudies tonen bijvoorbeeld aan dat behandeling met pineen gepaard gaat met een vermindering van de schade veroorzaakt door een beroerte bij ratten. Wetenschappers schrijven dit toe aan het ontstekingsremmende en antioxiderende potentieel van pineen.

• Verlicht stress en verbetert de stemming: verschillende onderzoeken suggereren dat pineen angstig en depressief gedrag bij knaagdieren kan verminderen. Wetenschappers denken dat dit te maken heeft met het vermogen van pineen om in te werken op serotonine-, dopamine- en noradrenalinecircuits.

• Pijnverlichting: onderzoek op dieren wijst uit dat pineen mogelijk pijnstillende effecten heeft in modellen van zowel inflammatoire als nociceptieve pijn. Veel van deze onderzoeken zijn gebaseerd op plantenextracten of etherische oliën die rijk zijn aan pineen. Sommige onderzoeken suggereren dat het pijnstillend potentieel van pineen vergelijkbaar is met dat van farmaceutische pijnstillers. In één studie zijn de effecten van pineen zelfs met die van morfine vergeleken.

• Betere slaap: dierstudies suggereren dat pineen de slaap van knaagdieren kan verbeteren door de slaaplatentie te verminderen en de REM-slaap te verlengen. Dit heeft de interesse gewekt in het mogelijke gebruik van de terpeen als een behandeloptie voor slapeloosheid.

Myrceen

Myrceen is vermoedelijk de meest voorkomende terpeen in moderne wiet. Het is populair als geur- en smaakstof, vooral in de parfumindustrie. Hier benut men het meestal in combinatie met andere verbindingen om menthol, citral en andere geurige chemicaliën te maken. Het commercieel gebruikte myrceen is vaak afgeleid van terpentijn en is niet van natuurlijke oorsprong. In de natuur is het wel degelijk in planten aanwezig, waaronder tijm, citroengras, laurierblad, jeneverbes en hop. Het aroma van myrceen kunnen we het best omschrijven als aards, dennenachtig en fruitig. Denk aan het aroma van een vers getapt hoppig biertje.

Effecten

Naar verluidt, draagt myrceen bij aan het 'couch lock' effect van sommige strains. Daarom denkt men dat het ontspannende of slaapbevorderende effecten heeft. In onderzoeken naar myrceen is het volgende ontdekt:

• Pijnstillend en rustgevend: dierstudies tonen aan dat myrceen nociceptieve pijn kan verminderen bij knaagdieren die zijn blootgesteld aan tests met een hete plaat, mogelijk door de afgifte van endogene opioïden te stimuleren. Andere onderzoeken tonen aan dat myrceen (samen met citral en limoneen) sedatieve en spierverslappende effecten kan veroorzaken bij muizen. Mogelijk verklaart dit waarom sommige myrceenrijke cannabis strains sterk slaapbevorderende of bedwelmende effecten hebben.

• Antimicrobiële effecten: essentiële olie van rozemarijn, die rijk is aan myrceen, heeft aantoonbaar sterke antimicrobiële en antioxiderende effecten.

• Ontstekingsremmende eigenschappen: in-vitro studies naar artrose tonen aan dat myrceen de productie van stikstofmonoxide (geproduceerd op ontstekingsplaatsen in het hele lichaam) kan verminderen. De auteurs van het onderzoek concluderen dat myrceen ook antikatabole effecten liet zien.

LET OP: Sommige onderzoeken suggereren dat myrceen antitumor effecten heeft. Op basis van onderzoek van het National Toxicology Program werd myrceen echter toegevoegd aan California's Proposition 65 omdat het kankerverwekkende eigenschappen heeft.

Linalool

Ook linalool komt in verschillende planten voor. Het heeft een aangenaam aroma van bloemen en vleugjes kruiden (vaak vergeleken met het rustgevende aroma van lavendel) Om die redenen tref je linalool vaak aan in cosmetica, voedingsmiddelen, geuren en andere huishoudelijke artikelen (zoals schoonmaakmiddelen). Linalool is ook een ingrediënt in sommige insecticiden. Naast de uitgesproken bloemige aroma's en smaken, ruikt linalool een beetje houtachtig. Het heeft een citrusachtige smaak met een kruidig accent.

Effecten

Buiten wietplanten zijn ook basilicum, rozen en munt rijk aan linalool, net als laurier, citrus en berkenbomen. Enkele van de voordelen die vaak aan linalool worden toegeschreven, zijn:

• Neuroprotectie: in-vitro studies van verschillende gevallen van hersenbeschadiging tonen aan dat linalool neuroprotectieve effecten kan hebben. Dit resulteert in een vermindering van de celdood van neuronen. Sommige onderzoeken suggereren dat dit te wijten is aan het feit dat linalool en zijn derivaten ontstekingsroutes in de hersenen kunnen veranderen.

• Verbeterde cognitie: diermodellen van Alzheimer toonden aan dat ratten na behandeling met linalool een verbeterd leervermogen en geheugen vertoonden in cognitieve tests (doolhoven). Daarnaast waren de ratten minder angstig. Diermodellen van een beroerte leverden vergelijkbare resultaten op.

• Anxiolytische effecten: onderzoek toont aan dat geïnhaleerde linalool anxiolytische effecten kan veroorzaken bij muizen. De werkzaamheid was vergelijkbaar met die van benzodiazepines, maar zonder verslechtering van de motorische functie.

Bèta-caryofylleen

Bèta-caryofylleen is waarschijnlijk de op één na meest voorkomende cannabinoïde in moderne wiet. Het is een van de weinige terpenen die een rechtstreekse interactie met cannabinoïdereceptoren heeft. Het aroma is warm en kruidig en doet denken aan zwarte peper, kruidnagel en kaneel (die allemaal rijk zijn aan bèta-caryofylleen). Andere planten die caryofylleen bevatten, zijn onder meer hop, rozemarijn, oregano en zwarte komijn.

Effecten

Studies tonen aan dat bèta-caryofylleen zich kan binden aan CB2 receptoren. Zo heeft het mogelijk een directe invloed op het endocannabinoïdesysteem, oftewel het ECS. Daarnaast werkt het ook in op andere biologische routes. In onderzoeken is het volgende ontdekt:

• Verminderde ontsteking: in onderzoeken is bèta-caryofylleen geassocieerd met een vermindering van chronische ontsteking. Dit geldt vooral in gevallen van metabole of neurologische ontsteking.

• Veranderde waarneming van pijn: in studies is gekeken of bèta-caryofylleen neuropathische en ontstekingspijn bij muizen verminderde.

• Vermindering van alcoholinname: onderzoek toont aan dat behandeling met bèta-caryofylleen de vrijwillige alcoholinname bij ratten verminderde.

• Minder angst en depressie: onderzoek suggereerde dat CB2 een mogelijke rol speelt bij het reguleren van de stressrespons, evenals symptomen van angst en depressie. Als reactie hierop onderzochten wetenschappers de werkzaamheid van bèta-caryofylleen bij het verminderen van angstig en depressief gedrag bij muizen.

Humuleen

Humuleen (ook bekend als alfa-caryofylleen) is een isomeer van caryofylleen. Dit betekent dat het dezelfde chemische formule heeft maar een andere moleculaire structuur. Als gevolg hiervan heeft humuleen unieke aroma's en effecten. Humuleen werd voor het eerst ontdekt in de etherische olie van hop (Humulus lupulus). Het is echter ook aanwezig in veel andere planten, waaronder pijnbomen, zonnebloemen, sinaasappelbomen en tabak. De wietplant bevat er meestal lagere concentraties van dan andere terpenen. Het heeft een subtiel, 'hoppig' aroma met houtachtige, aardse en kruidige vleugen.

Effecten

In tegenstelling tot bèta-caryofylleen werkt humuleen niet op CB2 receptoren. Studies suggereren dat alfa-caryofylleen cannabisplanten helpt om ongedierte af te schrikken, vooral tijdens de latere bloeifase. Bovendien is in onderzoek het volgende ontdekt:

• Insectenwerend: onderzoek uit Brazilië toont aan dat de etherische olie van Commiphora myrrha effectief is in het afstoten van gelekoortsmuggen. Dit komt vooral dankzij de hoge concentratie humuleen in de olie.

• Effectief tegen bacteriën: in 2020 hebben wetenschappers de effecten van humuleen getest op Bacteroides fragilis. Van deze bacterie is bekend dat deze inflammatoire darmaandoeningen veroorzaakt. De studie toonde aan dat humuleen een effectief antibacterieel middel was.

• Effectief bij pijn en ontsteking: in meerdere onderzoeken is gekeken naar het effect van humuleen op ontsteking en pijn bij orale inname, topisch gebruik of inhalatie als damp.

• Mogelijke invloed op groei van tumoren: studies tonen ook aan dat humuleen reactieve zuurstofsoorten kan produceren. Deze helpen, althans in matige hoeveelheden, om een gezonde cellulaire functie te beheersen en celdood te reguleren. Matige of hoge niveaus van reactieve zuurstofsoorten zijn echter in verband gebracht met tumorgroei.

Tot slot — de complexe aard van cannabisterpenen

Terpenen in wiet zijn een hot topic, en niet zonder reden: onderzoek suggereert dat terpenen net zo belangrijk zijn als cannabinoïden als het gaat om het begrijpen van de effecten van de wietplant.

In dit artikel heb je een overzicht gekregen van wat terpenen zijn, evenals wat algemene informatie over hoe ze de aroma's en effecten van wiet kunnen beïnvloeden. Belangrijk detail is dat veel van de genoemde onderzoeken terpenen afzonderlijk en op ratten of in vitro bestudeerden. De bevindingen van deze onderzoeken zijn een goed begin. Toch kunnen we ze niet gebruiken om harde conclusies te trekken over de impact van wiet en de bijbehorende terpenen op ons lichaam. Er is veel meer klinisch onderzoek met full spectrum cannabis (in plaats van terpeen-isolaten) nodig. Alleen zo kunnen we achterhalen hoe terpenen, cannabinoïden en andere actieve cannabisverbindingen synergistisch werken en hun specifieke effecten produceren.