Cannabis is tweehuizig, wat betekent dat er afzonderlijke mannelijke en vrouwelijke planten van zijn. Voor breeding en de productie van nieuwe zaden zijn mannelijke planten nodig die vrouwelijke exemplaren bestuiven. Maar om compacte, THC-rijke toppen te produceren, kweken wiettelers niet bestoven vrouwelijke planten, vaak uit gefeminiseerde zaden.

Soms kunnen vrouwelijke planten echter mannelijke geslachtsorganen produceren en zichzelf bestuiven. Dit is een zeldzaam en handig overlevingsmechanisme voor de soort om zichzelf in stand te houden, zelfs in de moeilijkste omstandigheden.

In dit artikel bekijken we wat hermafrodiete wiet precies is, hoe je het herkent en wat je ertegen kunt doen.

Wat is hermafrodiete wiet?

Hermafrodiete wietplanten, of herma's, zijn vrouwelijke planten die mannelijke geslachtsorganen ontwikkelen om zichzelf te bestuiven. Dit komt door een combi van genetische en omgevingsfactoren. Bepaalde soorten wiet hebben een grotere kans om hermafrodiet te worden, maar het fenomeen wordt vaak door omgevingsstress uitgelokt.

Er zijn twee vormen van hermafroditisme bij wietplanten: echte hermafrodieten en planten met biseksuele toppen.

Echte hermafrodiete wiet

Echte herma's zijn wietplanten met een sterke genetische aanleg voor dit fenomeen. Een voorbeeld hiervan zijn Thaise sativa soorten. Deze planten kunnen rijpe mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen ontwikkelen, die in de knopen van de plant verschijnen zodra deze in bloei gaat.

Alleen bepaalde soorten kunnen echte hermafrodieten opleveren. Als kweker moet je erg voorzichtig zijn als je deze planten voor hun toppen kweekt. De kans is namelijk groot dat ze hermafrodiet worden en zichzelf bestuiven.

Biseksuele toppen

Bij biseksuele toppen groeien er mannelijke meeldraden uit vrouwelijke toppen als gevolg van omgevingsstress. Deze stress kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een teveel of juist een gebrek aan water. Andere oorzaken zijn schade aan het weefsel van de plant, slechte voeding of iets anders.

Wat is de reden dat planten in tijden van stress biseksuele toppen produceren? Dit zit zo: als de kans op bestuiving door gezonde mannelijke planten in hun omgeving klein is, produceren ze zelf mannelijke geslachtsorganen om de bestuiving en voorplanting zeker te stellen.

Wat veroorzaakt hermafroditisme bij wiet?

Zoals vermeld, zijn er twee natuurlijke oorzaken voor hermafroditisme bij wietplanten: genetische aanleg en stress. Daarnaast kunnen wietzaadjes opzettelijk gemanipuleerd worden om vrouwelijke planten te verzekeren. Maar wanneer dit proces niet goed wordt uitgevoerd, kan dit ook leiden tot hermafrodiete planten.

Hieronder gaan we dieper in op deze verschillende facetten.

Genen

Je weet inmiddels dat sommige cannabis strains een genetische aanleg hebben om hermafrodiet te worden. Dit kan voorkomen bij landrassen die op natuurlijke wijze geëvolueerd zijn. Het gebeurt ook bij soorten waarbij hermafroditisme per ongeluk geïntroduceerd is door het stressvolle proces van breeding.

Zaadbewerking

Er bestaan verschillende processen, zoals rodelisatie, die je kunt gebruiken om de kans te vergroten dat wietzaadjes tot vrouwelijke planten uitgroeien. Dit wordt gedaan omdat, tenzij kwekers zich bezighouden met breeding van hun eigen planten, vrouwelijke planten THC-rijke wiet produceren. Daarmee zijn ze voor velen de meest voor de hand liggende keuze.

Maar als je deze technieken niet correct uitvoert, kan dit de kans op hermafrodieten vergroten.

Externe stressfactoren

Uiteindelijk is omgevingsstress de belangrijkste reden dat wietplanten hermafrodiet worden. Zelfs bij planten met een genetische aanleg voor hermafroditisme, zorgen omgevingsfactoren er vaak voor dat het fenomeen tot uitdrukking komt.

Bijna alle vormen van acute of langdurige omgevingsstress kunnen hermafroditisme veroorzaken. Hieronder een opsomming:

Temperatuur en luchtvochtigheid

De temperatuur en luchtvochtigheid onder controle houden, is enorm belangrijk om gezonde wietplanten te kweken. Als een ervan te hoog of te laag is, kan de groei stilvallen, wat in onvolgroeide planten resulteert. En dat niet alleen, want te grote schommelingen kunnen ook hermafroditisme aanjagen.

In de natuur wijzen zulke sterke schommelingen of verschillen in temperatuur en luchtvochtigheid op een abnormaal klimaat, waarin minder planten het einde van hun bloei zullen halen. Dit beperkt de kansen op voortplanting en om dat te compenseren, ontwikkelen vrouwelijke planten mannelijke geslachtsorganen om zichzelf te bestuiven en de soort zo in stand te houden.

Verlichting

Een plant die te veel of te weinig licht krijgt, heeft meer kans om een hermafrodiet te worden. In de natuur kan een plant niet te veel licht krijgen. In dit geval reageert de plant op algemene stress in plaats van een specifieke reactie op een bepaalde stimulus.

Een andere fout met verlichting die in hermafrodieten kan resulteren, is een gebrek aan duisternis. Je planten hebben namelijk niet alleen een hoop licht nodig, maar voor (fotoperiode) planten is een donkere periode ook essentieel. Door deze cyclus van licht en duisternis, weet de plant in welk stadium van haar levenscyclus ze is.

Als een plant niet wordt blootgesteld aan volledige duisternis, kan ze tussen de groei en bloei blijven schommelen. Dit kan zeer stressvol zijn en mogelijk hermafroditisme veroorzaken.

Voeding

Op dezelfde manier kunnen wietplanten stress ervaren wanneer ze te veel of te weinig voeding krijgen.

pH

Een kweekmedium dat niet de ideale pH voor wiet heeft, leidt ook snel tot gestreste planten. Dit maakt het moeilijker voor de wortels om voeding op te nemen, waardoor planten moeten vechten om te overleven.

Slechte kwaliteit aarde

Ook slechte aarde verhoogt de kans op hermafroditisme. Denk bijvoorbeeld aan aarde waarin water te snel wegloopt of aarde die juist te veel water vasthoudt. Soms is de aarde simpelweg van slechte kwaliteit, met een lage voedingswaarde. Dit alles kan planten het signaal geven dat de omgeving niet optimaal is, wat de kans op hermafroditisme vergroot.

Onjuiste trainingstechnieken

Wiettelers gebruiken vaak trainingstechnieken om de oogsten van hun planten te maximaliseren. Als je ze goed uitvoert, zijn ze ook zeer effectief. Maar als je ze verkeerd toepast, kan het gestreste planten opleveren die biseksuele toppen produceren.

Kweek je soorten met een sterke genetische aanleg voor hermafroditisme? Houd het dan bij LST om het risico zo klein mogelijk te houden.

Lange bloei

In de natuur ontwikkelen wietplanten bloemen om zich voort te planten, niet zodat mensen er stoned van kunnen worden. Daarom geldt: hoe langer toppen onbestoven blijven, hoe groter de kans dat ze meeldraden produceren en biseksueel worden.

Na een bepaald punt concluderen de planten dat bestuiving er waarschijnlijk niet meer in zit en nemen ze het heft in eigen handen. Hoe langer je planten in bloei laat, des te groter de kans dat ze hermafrodiete toppen produceren.

Hoe weet je of je wietplant een hermafrodiet is?

Het is belangrijk om alert te zijn op tekenen van hermafroditisme bij je planten. Als je niet oplet, kan één hermafrodiet je hele kweekruimte met vrouwelijke planten bestuiven en zo de oogsten aanzienlijk verminderen.

Hoe herken je echte hermafrodieten?

Echte hermafrodieten ontwikkelen tijdens hun bloei zowel vrouwelijke toppen als stuifmeelzakjes. Daaraan zijn ze tamelijk makkelijk te herkennen, zodat je ze kunt verwijderen voordat ze een probleem vormen. Bovendien verschijnen de mannelijke geslachtsorganen meestal eerder dan de vrouwelijke kenmerken.

Stuifmeelzakjes zien eruit als kleine ballen in de oksels van de plant. Dit is de plaats waar de tak samenkomt met de stam. Daarentegen beginnen vrouwelijke toppen op dezelfde plek als transparante stampers.

Als je uitsluitend vrouwelijke wietplanten kweekt, is het vrij makkelijk om de hermafrodiete planten eruit te pikken zodra ze in bloei gaan.

Hoe herken je biseksuele toppen?

Biseksuele toppen zijn veel lastiger te herkennen. Daarmee vormen ze een veel groter risico voor je kweek.

Bij deze hermafrodieten zijn er geen stuifmeelzakjes of afzonderlijke mannelijke geslachtsorganen. In plaats daarvan groeien er kleine, banaanvormige meeldraden uit de kelk van een rijpe top. Tenzij je heel goed kijkt, kun je dit makkelijk over het hoofd zien. En voor je het weet, vraag je je af waarom je planten zaden aan het produceren zijn!

Een ander probleem bij het herkennen van biseksuele toppen is dat ze niet op een specifiek moment verschijnen, wat bij echte hermafrodieten wel gebeurt. Planten met deze eigenschap kunnen beginnen met de productie van meeldraden zodra ze in bloei gaan, maar het kan ook pas aan het eind van de bloei optreden, net voordat je gaat oogsten.

Daarom moet je je toppen tijdens de bloei regelmatig goed controleren, met name als je planten kweekt die er meer aanleg voor hebben.

Wat moet je doen als je een hermafrodiete plant ontdekt?

Tenzij je je bezighoudt met breeding, dien je herma's na identificatie zo snel mogelijk te verwijderen, anders kunnen ze je hele kweek verpesten.

Je hebt een aantal opties:

• Voor veel kwekers is het waarschijnlijk de beste keuze om hermafrodiete planten onmiddellijk te verwijderen. Gebruik het knipafval voor wietboter of wietthee. Zo bestaat er geen risico dat ze stuifmeel verspreiden en je andere wietplanten bestuiven.

• Als je het aandurft en de ruimte ervoor hebt, kun je de planten ook laten groeien om de vrouwelijke toppen te oogsten.

• Bij echte hermafrodieten is het mogelijk om alle stuifmeelzakjes te verwijderen, voordat ze zich openen. Als je voorzichtig en ijverig te werk gaat, kan dit goed werken om je plant te redden. Maar als je het halfslachtig doet, krijg je uiteindelijk bestoven planten.

• Toppen die al bijna rijp zijn wanneer ze meeldraden produceren, kun je simpelweg wat vroeger oogsten om je wiet veilig te stellen.

Kun je wiet van hermafrodieten roken?

Het roken van hermafrodiete wiet moet geen enkele problemen opleveren. Als je het kunt oogsten en gebruiken, zou het ook zonde zijn om dit niet te doen!

Herma's: niet altijd slecht

De meeste kwekers willen geen hermafrodieten in hun kweek. Toch stressen sommige breeders hun planten bewust om hermafrodiet te worden. Zelfbestuiving is namelijk een uitstekende manier om gewenste eigenschappen te versterken, want je combineert tenslotte identieke genen. Toch kan inteelt over vele generaties tot problemen leiden.

Voor de meeste kwekers is het verstandig om hermafrodiete wietplanten sowieso te vermijden. Hoogwaardige wietzaadjes leveren over het algemeen geen hermafrodiete planten op, tenzij je ze onder extreme omstandigheden kweekt. De kans dat je hermafrodiete wiet tegenkomt, is dus niet heel erg groot. Toch is het handig als je weet hoe je de kenmerken kunt herkennen en wat je moet doen, mocht het ooit nodig zijn.